Monday 13 February 2012

Dziwny jest ten angielski #3 - homografy, czyli heteronimy





Homografy, to grupa słów, całkiem spora, przy których musimy mieć się na baczności. Może nam się wydawać oto 'znam już to słowo, wiem jak go wymawiać! nie muszę go sprawdzać', a tu bomba, faux pas językowe się popełniło. 
Nie trzeba być znawcą Iliady i czytać klasyka w oryginale, żeby rozszyfrować sam termin homograf (pod warunkiem, że nie jesteśmy uprzedzeni językowo). Homograf w wolnym tłumaczeniu, to 'taki sam znak', czyli słowa (przeważnie pary), które pisze się tak samo, lecz mają zupełnie różne znaczenia. Mogą też, ale nie muszą, mieć różną wymowę (to heteronimy). W tym poście zajmiemy się właśnie heteronimami. Poniżej znajdziesz ich długą listę.

abstract /ˈæbstrækt/ jako rzeczownik, /æbˈstrækt/ jako czasownik)
abuse (/əˈbjuːs/ nadużywanie, złe traktowanie, /əˈbjuːz/nadużywać)
advocate (/ˈædvəkɨt/ zwolennik, obrońca, /ˈædvəkt/bronić, popierać)
agape (/əˈɡp/z rozdziawionymi ustami, w zachwycie, /ˈæɡəp/ miłość platoniczna) 
allied /əˈld/przyległy, /ˈæld/sojuszniczy)
alternate (/ˈɒltərnət/ zmienny, przemienny, /ˈɒltərnt/zamieniać się, przeplatać)
appropriate (/əˈprpriət/ odpowiedni, /əˈprpri.t/ przydzielać, asygnować)
arribute (/ˈætrɨbjuːt/cecha, przymiot, /əˈtrɪbjuːt/przypisać)
articulate (/ɑrˈtɪkjəlt/ wymawiać, wyrażać, /ɑrˈtɪkjəlɨt/ wyraźny, elokwentny)
axes (/ˈæksz/ liczba mnoga od axis - oś, /ˈæksɨz/ liczba mnoga od axe -siekera)
bass (/ˈbs/niski ton, /ˈbæs/ okoń)
bow (/ˈb/łuk, /ˈb/kłaniać się, dziób statku)
buffet (/bəˈf/ ~/ˈbʊf/buffet, przyjecie na stojąco, /ˈbʌfɨt/ uderzać)
close (/ˈklz/ zamykać, blisko /ˈkls/)
compact (/kəmˈpækt/ ściskać, /ˈkɒmpækt/ mały)
concert (/ˈkɒnsərt/ koncert, /kənˈsɜrt/wspólnie zaaranżować)
conduct (/ˈkɒndəkt/działanie, /kənˈdʌkt/prowadzić)
confines (/ˈkɒnfnz/ramy, ograniczenia /kənˈfnz/ograniczać)
conflict /ˈkɒnflɪkt/ konflikt, /kənˈflɪkt/ ścierać sie, nie zgadzać)
console (/ˈkɒnsl/ konsola, /kənˈsl/ pocieszać)
content (/ˈkɒntɨnt/ zawartość, /kənˈtɛnt/ zadowolony)
contract (/ˈkɒntrækt/umowa,  /kənˈtrækt/ zarazić się, kurczyć się)
convict (/kənˈvɪkt/ skazać, /ˈkɒnvɪkt/ skazany)
crooked (/ˈkrʊkt/ zgiąłem, /ˈkrʊkɨd/ zgięty)
desert (/ˈdɛzərt/ pustynia, /dɨˈzɜrt/ opuścić, zostawić)
disarcd (/ˈdɪskɑrd/odrzut, /dɪsˈkɑrd/ wyrzucić)
does (/ˈdz/liczba mnoga od doe - łania, /ˈdʌz/ 3 os. lp. czasownika do, /ˈdz/ liczba mnoga od do jak w hairdo)
dogged (/ˈdɒɡd/śledził, /ˈdɒɡɨd/uparty, zawzięty)
dove (/ˈdʌv/ gołąbek, /ˈdv/ zanurkował*(
entrance (/ˈɛntrəns/ wejście, /ɛnˈtræns/ zachwycać)
house (/ˈhs/ dom, /ˈhz/ zamieszkiwać)
incense (/ˈɪnsɛns/ kadzidło, /ɪnˈsɛns/ zdenerwować kogoś)
intimate (/ˈɪntɨmt/ zaproponować, /ˈɪntɨmət/ bardzo bliski)
invalid (/ɪnˈvælɨd/ nieważny, /ˈɪnvəlɨd/ niepełnosprawny)
laminate (/ˈlæmɨnt/ laminować, walcować, /ˈlæmɨnɨt/ laminat)
lead (/ˈld/ prowadzić, /ˈlɛd/ ołów)
learned (/ˈlɜrnɨd/ uczony, /ˈlɜrnd/ nauczyłem się)
live (/ˈlɪv/ mieszakać, żyć, /ˈlv/ żywy, na żywo)
minute (/ˈmɪnət/minuta, /mˈnjt/ mały)
moped (/ˈmpɛd/ motorynka, motorower, czas przeszły od mope - wpadać w przygnębienie)
multiply (/ˈmʌltɨpl/ mnożyć, /ˈmʌltɨpli/ mnogo)
number (/ˈnʌmbər/ liczba mnoga, /ˈnʌmər/ bardziej zdrętwiały)
object (/ˈɒbɨkt/ objekt, /əbˈɛkt/ sprzeciwiać się)
overall (/vərˈɔːl/ ogólnie, /ˈvər.ɔːl/ fartuch)
periodic (/pɪəriˈɒdɪk/ okresowy, /pɜrˈ.ɒdɪk/ nadjodowy (kwas))
polish (/ˈpɒlɨʃ/ polerować, /ˈplɨʃ/ polski) 
present (/prɨˈzɛnt/ ukazać, /ˈprɛzənt/ podarunek)
produce (/ˈprdjs/ płody rolne, /prɵˈdjs/ wytwarzać)
project (/ˈprɒɨkt/ projekt, /prɵˈɛkt/ przewidywać planować)
ragged (/ˈræɡd/dokuczał*, /ˈræɡɨd/ poszarpany, nierówny, obdarty)
read (/ˈrd/czytać, /ˈrɛd/czytał*)
rebel (/rɨˈbɛl/buntować się, /ˈrɛbəl/buntownik)
record (/ˈrɛkərd/ zapis rejestr, /rɨˈkɔrd/zapisywać)
refuse (/ˈrɛfjuːs/odpadki, śmieci, /rɨˈfjuːz/ odmawiać)
row ( /ˈr/ wiosłować, /ˈr/ kłótnia)
sake (/ˈsk/ dobro, korzyść, /ˈsɑːk/ sake, wódka z ryżu)
seperate (/ˈsɛprɨt/ oddzielny, /ˈsɛpərt/ oddzielać)
sewer (/ˈsj.ər/ kanalizacja, /ˈs.ər/ szwaczka, krawcowa)
shower (/ˈʃ.ər/ przelotny deszcz, /ˈʃ.ər/ pokaz, albo 'ukazujący')
sow (/ˈs/ siać, /ˈs/ locha, maciora)
subject (/ˈsʌbɨkt/ temat, podmiot, /səbˈɛkt/ narażać, poddawać czemuś)
tear (/ˈtɪər/łza, /ˈtɛər/ targać)
tier (/ˈt.ər/ ten, który wiąże /ˈtɪ.ər/poziom, kondygnacja)
use (/ˈjuːs/ użytek, /ˈjuːz/ używać)
wicked (/ˈwɪkɨd/niecny, niegodziwy, /ˈwɪkt/ czas przeszły od wick)
wind (/ˈwɪnd/ wiatr, /ˈwnd/ nakręcać)
wound (/ˈwnd/ nakręcony, /ˈwnd/ rana) 

Po przeczytaniu listy (kilka razy ;)) można wyodrębnić kilka grup w heteronimach:
grupa pierwsza: słowa, w których następuje przesunięcie akcentu przy zmianie funkcji gramatycznej z czasownika na rzeczownik lub przymiotnik; przesuniecie akcentu na inną sylabę skutkuje nową mocną samogłoską i słabymi pozostałymi sylabami. W tej grupie znajdują się długie słowa (pochodzenia francuskiego) blisko związane ze sobą znaczeniem. Błąd w wymowie słowa z tej grupy nie zmienia znaczenia słowa. Słowo brzmi dziwnie, ale jest zrozumiałe.
grupa druga: krótkie słowa, w których nie następuje przesunięcie akcentu; słowa te są spokrewnione ze sobą znaczeniowo, zmieniają swoją wymowę przy zmianie funkcji gramatycznej (jeden dźwięk ulega zmianie).
grupa trzecia: krótkie słowa niespokrewnione ze sobą, pochodzące z różnych języków i okresów, o zbieżnej pisowni. W tej grupie zmiana wymowy powoduje drastyczną zmianę znaczenia. 

No comments:

Post a Comment